sobota, 10 grudnia 2016

Pióra zatopione w bursztynie



Paleontolodzy odkryli i zbadali zamknięty w bursztynie fragment ogona dinozaura pochodzący sprzed 99 milionów lat. Ogon – co nietypowe – zachował się wraz z kośćmi, śladami tkanek miękkich i piór.

Chiński paleontolog Xing Lida (China University of Geosciences), przebywając na jednym z birmańskich targowisk natrafił na wyjątkowe znalezisko - bursztyn z kawałkiem ogona pokrytego piórami niegdyś należącego do przedstawiciela celurozaurów.  Sprzedawca kamienia był przekonany, że w bursztynie przetrwał kawałek rośliny – na to wskazywała struktura zachowanych szczątków. Xing Lida jednak od razu zorientował się, że to szczątki jakiegoś kręgowca, kupił zatem kamień i postanowił zbadać, co w sobie naprawdę kryje.

 
 Byłem przekonany, że to muszą być szczątki kręgowca. Myślałem początkowo, że chodzi o teropoda. Miałem też szczęście, bo mimo mojej ewidentnej ekscytacji sprzedawca nie podniósł ceny bursztynu! A takie znalezisko naprawdę trafia się raz w życiu – opowiadał Xing Lida w wywiadzie udzielonym telewizji CNN.



  Jest to fragment ogona dinozaura pochodzącego z grupy celurozaurów liczący 36,7 mm. Rozmiary wskazują na to, że tkanki należały do młodego osobnika. Nie jest jasne, w jaki sposób fragment ogona znalazł się wewnątrz bursztynu, ale stan tkanek sugeruje, że albo żywica kapnęła na szczątki już martwego zwierzęcia, albo ciało zostało szybko wysuszone przez kontakt z nią. 
   To, co odkryto jest kolejnym dowodem na to, że dinozaurom naprawdę bliżej było do ptaków – doskonale zachowały się pióra i fragmenty kości. Choć to nie nowość, że dinozaury – przynajmniej częściowo – pokryte były piórami, to kolejny materiał do badań jest o tyle unikatowy, że do tej pory nie znaleziono połączenia zarówno piór jak i szkieletu z resztkami skóry. Zawartość bursztynu jest zatem naprawdę wyjątkowym znaleziskiem.

 Celurozaury faktycznie należą do teropodów – grupy, która obejmuje tyranozaury i maniraptory. Do tych drugich należą zresztą dzisiejsze ptaki. Naukowcy stwierdzili jednak, że poprzedni właściciel ogona nie należał do stworzeń zdolnych do lotu – ocenili to na podstawie budowy zachowanych szczątków.
 Skupiono się także na budowie samych piór, które poddano wnikliwej obserwacji. Do tej pory nie było okazji do zbadania tak dobrze zachowanych trójwymiarowych szczątków – najczęściej pióra, a właściwie ich ślady odnajdywane były w skałach, co ograniczało możliwości badawcze. Budowa piór należących do dinozaurów ma ogromne znaczenie dla prześledzenia rozwoju tych zwierząt.
 Dzięki możliwości zbadania tego okazu możemy zauważyć różnice w budowie piór ptaków, a dinozaurów. Ciekawostką jest, że w zachowanym ogonie widzimy haczyki i promyki wyrastające z siebie nawzajem, zamiast – jak u ptaków – bezpośrednio ze stosiny. Ponadto promienie nie wydają się zazębiać, jak to ma miejsce w lotkach dzisiejszych ptaków – opowiada Ryan McKellar (paleontolog z Royal Saskatchewan Museum w Kanadzie z którym Xing Lida pracował wspólnie nad znaleziskiem). To oznacza, że pióra dinozaurów będą musiały być zbadane dokładniej – do tej pory sądzono, że budową o wiele bardziej przypominają te występujące u ptaków.

piątek, 1 kwietnia 2016

Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie

Czaszka Stygimolocha

                                                  Muzeum Historii Naturalnej
                                                                       w Berlinie

     Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie (niem. Museum für Naturkunde),jest to pierwsze państwowe muzeum na świecie. Muzeum znane jest także jako Naturkundemuseum, rzadziej jako Humboldt-Museum.

Brachiosaurus
  
    Jednym z najbardziej znanych eksponatów jest największy  zrekonstruowany i złożony szkielet dinozaura na świecie.Okaz zrekonstruowanego dinozaura gatunku Brachiosaurus zajmuje główne miejsce w środkowej sali wystawowej.
  Okaz składa się ze skamieniałych kości, wykopanych podczas wyprawy niemieckiego paleontologa Wernera Janenscha do Tanzanii, w latach 1909-13. Szczątki pochodzą w większości z jednego zwierzęcia, z wyjątkiem kilku kręgów ogona, które są pozostałości innego zwierzęcia podobnej wielkości i tego samego gatunku.











                 Cały okaz mierzy sobie 11,72 metrów wysokości i 22,25 metrów długości. Szacuje się, że samo zwierzę ważyło ponad 50 ton.

Sama czaszka jest pokaźnych rozmiarów





 
       Nazwa Brachiosaurus oznacza „ramienny jaszczur” i odwołuje się do jego przednich kończyn które były dłuższe od tylnych. Część paleontologów uważała do niedawna, że ze względu na swój ogromny ciężar zwierzęta te o wiele lepiej czuły się częściowo zanurzone w wodzie.
Diplodok
 Diplodocus należy do najłatwiejszych w identyfikacji dinozaurów, ze swym klasycznym zauropodzim kształtem, długimi szyją i ogonem oraz czterema nogami o mocnej budowie. Przez wiele lat był najdłuższym znanym dinozaurem. Jego wielkie rozmiary mogły odstraszać drapieżniki, jak allozaur czy ceratozaur, których skamieliny znaleziono w tych samych warstwach, co oznacza, że koegzystowały razem z diplodokiem.

Kentrozaur. Jego tropy odkryto również w Polsce. 
 Kentrozaur jest dinozaurem z rodziny stegosauria  z późnej jury. Jego skamieniałości zostały znalezione tylko w Tendaguru w Tanzanii
Żył w późnej jurze, około 155 mln lat temu. Miał ok. 5 m długości i ważył ok. 1tony i żywił się roślinami. Był uzbrojony w potężne kolce znajdujące się na ogonie i na wysokości łopatek, które służyły do obrony przed drapieżnikami. Miał na grzbiecie dwa rzędy płyt kostnych w kształcie trójkątów pokrytych (jak się sądzi) dobrze ukrwioną skórą. Zapewne służyły one do regulacji temperatury ciała.

Dikreozaur

 Dikreozaur (Dicraeosaurus) to rodzaj dinozaura z infrarzędu zauropodów, umieszczany w jednej nadrodzinie z diplodokiem. Należał do mniejszych przedstawicieli zauropodów, osiągając długość do 20 m i masę około 12,8 tony. Posiadał kołkowate zęby przystosowane do spożywania miękkiego pokarmu. Żywił się prawdopodobnie nisko rosnącą roślinnością, nie mogąc unieść za wysoko swej szyi. Miał długi biczowaty ogon. Jego nazwa wywodzi się od rozdwojonych wyrostków kolczystych kręgów, wpływających na układ więzadeł grzbietu zwierzęcia.

Stygimoloch
Pachycefalozaury (Pachycephalosauria) – infrarząd dwunożnych, roślinożernych dinozaurów ptasiomiednicznych z grupy marginocefali.
Żyły w okresie kredy na obszarze współczesnej Ameryki Północnej i Eurazji. Posiadały duże, kopulaste i zgrubiałe kości sklepienia czaszki, dlatego nazywa się je również dinozaurami grubogłowymi.
 

  Niektóre z nich z tyłu czaszki, jak również na nosie i po bokach głowy posiadały gruzełkowate narośla oraz kolce, których przeznaczenie nie jest pewne.
 Niektóre gatunki mogły osiągać 5 m długości.
 Głowy pachycefalozaurów są dość ciężkie i dlatego by poszczególne osobniki mogły utrzymać stan równowagi, konieczne było cofnięcie głowy w kierunku miednicy, pionowe osadzenie czaszki oraz zwiększenie masy i usztywnienie ogona. Duży ciężar czaszki musiał pociągnąć za sobą również zmiany w budowie odcinka szyjnego kręgosłupa, który przybierał zapewne esowaty kształt. Nogi pachycefalozaurów nie były zbyt długie, co sprawiało, ze nie mogły z pewnością szybko biegać.







  
      W czasie moich odwiedzin muzeum w styczniu 2014 roku, trwała przebudowa wnętrz, jak i - czego dowiedziałem się później - zmiana wystawowa eksponatów, która z kolei jest dość cykliczna. Innymi słowy, przyjeżdżając do muzeum co kilka miesięcy jesteśmy w stanie oglądać nowe eksponaty, oraz inne aranżacje tych "kluczowych". Przy następnych odwiedzinach liczę na niespodziankę. :)


cdn.

Miejsca źródłowe: Wikipedia; Porta:Dinozaury; źródła własne
Zdjęcia: autor