Jeholosaurus

    Ten odkryty kilka lat temu na terenie Chin niewielki dinozaur stał się dla naukowców pewną niewiadomą. Powodem tego jest jego unikalne jak na dinozaury uzębienie. Kły jak u mięsożernych i zęby trzonowe jak u roślinożernych rodzą wiele spekulacji.

    Jeholosaurus (Jeholosaurus shangyuanensis) został odkryty w 2000 roku w Lujiatun, niedaleko miasta Beipiao, w prowincji Liaoning , w Chinach. Odkryto tam szczątki dwóch dinozaurów. W tym samym roku zostały nazwane i opisane przez zespół badaczy w składzie: Xu Xing, Wang Xioalin i You Hailu. Przypisano je do rodziny hipsylofodonów (Hypsilophodontidae).

   Jedynym znanym gatunkiem (do tej pory) jest Jeholosaurus shangyuanensis.  Jeholosaurus oznacza "jaszczur z Jehol ". Jehol to nazwa historycznej prowincji położonej w zachodnim Liaoning w północnej prowincji Hebei. Drugi człon - shangyuanensis, odnosi się do obszaru geograficznego Shangyuan, gdzie znajduje się miejsce na obszarze którego dokonano znaleziska. 


 
  Jeholosaurus był małym dwunożnym roślinożercą żyjącym w okresie wczesnej kredy -około 124 mln lat temu, na terenach wschodniej Azji. Ciężko jest ustalić dokładny rozmiar zwierzęcia, ponieważ odnalezione szczątki  należały prawdopodobnie do osobników młodych. Szacuje się, że mógł mierzyć około 71 cm długości, z czego 35 cm to długość ogona, co stanowiło prawie połowę jego ciała. Długość czaszki wynosi 6,3 cm, kończyny przednie mają długość 25,4 cm,  tylne - 33 cm, kość udowa mierzy  9 cm długości a piszczel wynosi 10,7 cm. Mógł ważyć około 10 kg.
 Jeholosaurus miał duże oczy. Podobnie jak wiele innych małych dwunożnych dinozaurów roślinożernych, polegały one na swoim bystrym wzroku, słuchu i zwinności co pozwalało im unikać drapieżników.

  Odkrycie Jeholosaurus budzi pewne zdziwienie wśród naukowców. Mimo że należał do grupy dinozaurów ptasiomiednicznych, z uzębieniem charakterystycznym dla nich, czyli trzonowcami biegnącymi w kierunku tylnej części pyska, to przednie zęby odpowiadały uzębieniu dinozaurów mięsożernych. To doprowadziło do wysnucia hipotezy, że Jeholosaurus był wszystkożerny. Mógł polować na owady, małe kręgowce i bezkręgowce,  lub zjadać padlinę, oraz uzupełniać dietę pokarmem roślinnym.  mniejsze zwierzęta uzupełnienia diety roślin. Inną  możliwością jest ta, że Jeholosaurus wyspecjalizował się w roślinach, które wymagały specjalnego uzębienia, na przykład do jego pozyskiwania i w dalszej części miażdżenia. 
 Inna hipoteza, obecnie w dużej mierze mająca charakter spekulacyjny, mówi, że znaleziony okaz jest samcem a  ostre zęby mają wtórny charakter seksualny i / lub były wykorzystywane do walk godowych pomiędzy samcami. Zęby Jeholosaurus pozostają jednymi z najbardziej charakterystycznych i niezwykłych wśród ptasiomiednicznych dinozaurów.

 
 

Mapuzaur

    Choć szczątki znalezionych osobników wskazywały, iż osiągał wielkość około 12,5 metra i wagę 5 ton, sądzi się, że mógł również osiągać większe rozmiary. Był zatem rozmiarami zbliżony do Tyranozaura Rexa.

     Mapuzaur (Mapusaurus) odkryto w 1997 roku na terenie Argentyny. Jest dużym karnozaurem, a reprezentuje go jeden dotychczas odkryty gatunek - Mapusaurus roseae (Coria & Currie, 2006).
 Gdy odkopano jego szczątki w 1997 roku, trafił na czołówki gazet ze względu na to, że znaleziono skamieniałości kilku osobników obok siebie, co mogło wskazywać na stadny tryb życia tych i spokrewnionych z nimi, innych teropodów. Niestety ta teoria pozostaje nadal w kwestii przypuszczeń. Spekuluje się, że może to być długoterminowe, ewentualnie przypadkowe nagromadzenie wielu szczątków, lub też że mogły polować w grupach , i współpracować ze sobą polując na dużą zwierzynę ( podobnie jak wilki), a tyle osobników w jednym miejscu było powodem wpadnięcia zwierząt w jakąś naturalną pułapkę. 

    Mapusaurus został wydobyty w latach 1997 i 2001, przez argentyńsko-kanadyjski Dinosaur Project, z ekspozycji formacji Huincul w Canadon de Gato. Został opisany i nazwany przez paleontologów Rodolfo Coria i Phil Currie w 2006 roku. Analiza przeprowadzona przez Coria i Currie ostatecznie wykazała, że Mapusaurus jest zakwalifikowany do rodziny z grupy karcharodontozaurów (Carcharodontosauridae). Autorzy zauważyli, że struktura kości udowej sugeruje bliższe pokrewieństwo z gigantozaurem (Giganotosaurus) i zaliczono je wspólnie do podrodziny Gigantosaurinae.

    Nazwa Mapusaurus pochodzi od Mapuche - grupy rdzennych mieszkańców południowo-centralnego Chile i południowo-zachodniej Argentyny, w tym części dzisiejszej Patagonii. Słowo Mapu oznacza "Ziemię" lub "Krainę", a greckie sauros - jaszczura. Gatunek  Mapusaurus roseae nazwany jest również - różowym, od koloru skał, w których odnaleziono skamieniałości oraz Rose Letwin - głównego sponsora wykopalisk.

Mapuzaura odnaleziono w formacji skalnej Huincul, utworzonej mniej więcej 97-94 miliona lat temu.( w późnej kredzie) 

 Szacuje się, że mógł mierzyć 12,5 metra i ważyć 5 ton, choć mógł również osiągać większe rozmiary. Był zatem wielkością zbliżony do Tyranozaura Rexa.

Zagadka powstania dinozaurów

Źródło : www.demotywatory.pl

Sinraptor - Chiński złodziej

  Choć "raptor" znaczy tyle co złodziej, ten gad nie należał do tej samej rodziny co słynny Velociraptor. Nie polował stadnie, ale nie ujmuje mu to sprawnością i skutecznością prawdziwego łowcy. Sinraptor.

Sinraptor jest rodzajem teropoda z późnej jury. Żył na terenach dzisiejszych  środkowo-zachodnich Chin ( ówcześnie tereny środkowej Azji), tam też został odkryty w 1987 roku przez kanadyjsko-chińską ekspedycję (Kanada-China Dinosaur Project) a opisany przez Philip J. Currie i Xian Zhao w 1994 roku jako Sinraptor dongi. Drugi gatunek, pierwotnie opisany jako Yangchuanosaurus  hepingensis przez Gao w 1992 r., obecnie jest uznawany jako drugi gatunek Sinraptor (S. hepingensis).

Sinraptor dongi

Sinraptor był średniej wielkości karnozaurem. Podobnie jak jego bliski krewny lubstarszt synonim Yangchuanosaurus, miał nad oczami kostne wyrostki.
W 1987 roku odkryty szkielet był niemal kompletny. Dinozaur mierzył około 3 m wysokości  i prawie 7,6 m długości.

 Uważa się, że Sinraptor i Yangchuanosaurus byli bliskimi krewnymi, i są klasyfikowanerazem w rodzinie Metriacanthosauridae.

Czaszka ( z lewej ) Sinoraptora i jej rekonstrukcja ( po prawej )

   Czaszka Sinoraptora jest dłuższa niż u Yangchuanosaurusa.

   Nazwa Sinraptor pochodzi od łacińskiego słowa  "sino", znaczącego tyle co - chiński, i "raptor", co oznacza - złodzieja. Pomimo nazwy, Sinraptor nie jest powiązany z dromeozaurydami (często nazywanymi - raptorami ), takimi jak Velociraptor. 

 Jego ofiarami były prawdopodobnie m.in. przedstawiciele stegozaurów , występujący wówczas na tym terenie, takie jak Chungkingsaurus, czy 7 metrowe Jiangjunosaurus i Tuojiangosaurus.
Na jednej z czaszek sinraptora dostrzeżono ślady ugryzienia innego osobnika tego samego rodzaju, które mogło powstać wskutek walki o terytorium, samicę, bądź też o dominację w stadzie. Mimo to nie ma żadnych innych dowodów lub poszlak, iż teropod ten polował stadnie.

Szkielet Sinraptor hepingensis

Gatunki:

Sinraptor dongi (  Currie i  Zhao - 1994 )

Sinraptor hepingensis ( Gao - 1992)

Majungasaurus - Król Madagaskaru

  Był największym drapieżnikiem swoich czasów, i jedynym teropodem na odizolowanej wyspie Madagaskar. Duży i silny łowca, padlinożerca , i niejednokrotnie kanibal  - Majungasaurus.

Mażungazaur (Majungasaurus - jaszczur z Mahajangi) to rodzaj teropoda z rodziny abelizaurów (Abelisauridae) żyjącego na terenach obecnego Madagaskaru ok. 70–65 milionów lat temu, w późnej kredzie.  Podobnie jak inne abelizaury Majungasaurus był dwunożnym drapieżnikiem z krótkim pyskiem. Jego przednie kończyny nie są w pełni znane, najprawdopodobniej podobnie jak u innych abelizaurów były krótkie i słabe w przeciwieństwie długich (ogólnie, nie proporcjonalnie) i mocnych kończyn tylnych.

Od innych przedstawicieli abelizaurów odróżnia go szersza czaszka o chropowatej fakturze, mocne, zgrubiałe kości na szczycie czaszki i zaokrąglony róg na czaszce z powodu którego pierwsze znalezione szczątki jego czaszki uznano za należące do pachycefalozaura.  Była w stosunku do swojej wysokości krótka. Czaszki dużych przedstawicieli rodzaju Majungasaurus mierzyły ok. 60–70 cm długości. Wysoka kość przysieczna (leżąca z przodu pyska kość szczęki) sprawiała, że czubek czaszki mażungazura był bardzo tępy, podobnie jak u innych abelizaurów, jednakże była ona szersza od czaszek innych przedstawicieli tego kladu. Wszystkie abelizaury w tym mażungazaur miała szorstką, fakturę górnych części czaszki występującą do kości nosowych. Majungasaurus miał niezwykle grube i zrośnięte ze sobą kości nosowe wyposażone w niski grzebień biegnący wzdłuż ich. Ów teropod posiadał charakterystyczną dla siebie kopułę ze zlanych ze sobą kości czołowych. Podczas życia zwierzęcia była ona pokryta osłoną, być może z keratyny.

Tomografia komputerowa (CT) pokazała, że zarówno kości nosowe jak i wystający z kości czołowych rożek miały puste zagłębienia, redukujące ich wagę. Miał on również więcej zębów w obu szczękach niż inne abelizaury - w górnej jak i kości zębowej żuchwy miał ich o 17 więcej. Zęby o budowie typowej dla wszystkich abelizaurów miały krótkie korony.

  Mażungazaur był dwunożnym dinozaurem posiadającym długi ogon równoważący głowę i tułów. Jego środek ciężkości znajdował się nad biodrami. Mimo że kręgi karkowe (szyjne) miały liczne zagłębienia redukujące ich wagę, wielkie otwory służące do przyczepu mięśni i żebra szyjne dawały czaszce znaczną siłę. Skostnienie ścięgien przymocowanych do żeber szyjnych, dawały im rozwidlony wygląd występujący również u karnotaura. Wszystkie te cechy zapewniały mażungazaurowi bardzo mocną, silnie umięśnioną szyję. Żebra szyjne mażungazaura posiadała długie wgłębienia, zmniejszające ich wagę.
Kość ramienna jest jedyną opisaną kością kończyny przedniej mażungazaura i  bardzo przypominała te należące do karnotaura i aukazaura, ale była krótsza i zakrzywiona. Może to wskazywać, że ten teropod posiadał krótkie kończyny przednie, zwieńczone czterema palcami. Podobnie jak u innych abelizaurów, kończyny tylne mażungazaura była krępe, a w stosunku do długości ciała krótkie tak jak u wszystkich przedstawiciele Abelisauridae. Kość piszczelowa (górna kość kończyny tylnej) była grubsza od tej należącej do karnotaura i miała czub na kolanie. Kość skokowa i piętowa (kości skoku) były ze sobą zrośnięte, a stopa miała trzy funkcjonalne palce, z których pierwszy był najmniejszy i nie stykał się z podłożem podczas poruszania się.


 Naukowcy na podstawie budowy cyklu kręgów (UA 8678) mażungazaura odkrytych w formacji Maevarano zrekonstruowali system oddechowy mażungazuara. Większość kręgów i żeber tego teropoda posiada puste wgłębienia (otwory pneumatyzujące) mogące być za życia zwierzęcia wypełnione workami powietrznymi. Świadczy to o tym, że oddychał podobnie jak ptaki. U nich kręgi szyjne i żebra mają wgłębienia wypełnione przednimi workami powietrznymi, prowadzącymi do płuc, tymczasem tylne kręgi grzbietowe i krzyżowe mają wgłebienia na tylne worki powietrzne, również prowadzące do płuc. Podobne cechy świadczące o obecności ptasiego układu oddechowego odkryto u mażungazaura.

Dzięki temu skomplikowanemu i bardzo dobrze sprawdzającemu się układowi oddechowemu powietrze przepływa przez płuca tylko w jedną stronę, a wydychane powietrze nie zawiera tlenu. Stwierdzenie obecności worków powietrznych u mażungazuara nie tylko pomaga lepiej poznać jego biologię, ale również pochodzenie dinozaurów. Rozdzielenie się linii rozwojowych tetanurów (w tym ptaków) i ceratozaurów nastąpiło bardzo wcześnie, co świadczy o wykształceniu się tego ptasiego układu oddechowego przed rozdzieleniem się linii rozwojowych tych teropodów. Mażungazaur nie jest jedynym nie-ptasim dinozaurem u którego stwierdzono obecność worków powietrznych. Dowody na ich obecność znalezione także u zauropoda superzaura, allozauroida aerosteona, kompsognata miriszji i innych. U zauropodów obecność worków powietrznych była konieczna, gdyż inny układ oddechowy nie poradził by sobie z dostarczeniem tlenu ich olbrzymiemu ciału. Obecność u dinozaurów ptasiego układu oddechowego stanowi dodatkowy dowód na to, że są one przodkami ptaków.
 

 Najprawdopodobniej jest on bliżej spokrewniony z abelizaurami z Indii niż z Ameryki Południowej czy Afryki. Mażungazaur był czołowym drapieżnikiem w ekosystemie późnokredowego Madagaskaru i mógł polować na takie zauropody jak Rapetosaur. Znaleziono także dowody kanibalizmu .
Mażungazaur był średniej wielkości teropodem, osiągającym przeciętnie 6-7 metrów długości łącznie z ogonem. Znaleziono także fragmentaryczne szczątki, które wskazują, że niektóre dorosłe mażungazaury mogły osiągać ponad 8 m długości. Badacze szacują, że średniej wielkości mażungazaur ważył mniej więcej 1,1 t, a najwięksi przekraczający osiem metrów przedstawiciele tego rodzaju jeszcze więcej. Szacuje się, że ośmiometrowe mażungazaury mogły ważyć mniej więcej tyle co tych samych rozmiarów karnotaur czyli ok. 1,5 t.

 Gatunki:
 Majungasaurus crenatissimus (Charles Depéret, 1896)

Pojedynek Dinozaurów: Sztuka adaptacji

Czy dinozaury zostały zabite przez kometę?

Symulacja komputerowa przypuszczalnego momentu uderzenia asteroidy w Półwysep Jukatan 65 milionów lat temu. Nowe badania sugerują, że mogła to być kometa.

 Dinozaury wyginęły na Ziemi nie wskutek uderzenia powolnej asteroidy, ale dużo mniejszej i poruszającej się z ogromną prędkością kosmicznej skały, prawdopodobnie komety - informuje "The Daily Mail".
 
 Pozaziemskim obiektem, który uderzył w Ziemię 65million lata temu i wywołał wyginięcia dinozaurów była najprawdopodobniej dużo szybsza od asteroidy kometa. Dowodzą tego najnowsze badania krateru uderzeniowego Chicxulub, na meksykańskim Półwyspie Jukatan. Nowe badania sugerują, że 200 km szerokości krater Chicxulub , został spowodowany przez wpływ mniejszego obiektu, niż wcześniej sądzono. Do tej pory twierdzono, że winowajcą był duży, stosunkowo powolny asteroida, którego rozpad pozostawił światową warstwę osadów wzbogaconych w iryd. Ale na 44. Lunar and Planetary Science Conference w Woodlands, Texas, naukowcy z New Hampshire Dartmouth College zasugerowali, że ilość zanieczyszczeń pozostawionych przez zderzenie wskazuje, iż obiekt był znacznie mniejszy.
-Ilość pierwiastków irydu i osmu z kosmosu w pobliżu krateru wskazuje, że obiekt musiał być mniejszy niż wszyscy do tej pory sądziliśmy - mówi prof. Jason Moore.
  Dodaje, - że asteroida o średnicy ok. 5 km nie może utworzyć takiego krateru o średnicy ponad 200 km.  Więc czy mamy coś, co ma wystarczająco dużą energię do utworzenia krateru o takich rozmiarach, ale ma o wiele mniej materiału skalnego? To prowadzi nas do komet.
Wbrew pozorom, to mniejsza i posiadająca mniej materiału skalnego kometa ma wystarczająco dużo energii, aby dokonać takiego zniszczenia. Ich badania sugerują, często cytowane dane zawyżają ilość irydu pozostawione przez wpływ uderzenia asteroidy.

Uderzenie wywołało jedno z największych megatsunami w historii Ziemi, a także wysłało do atmosfery chmurę przegrzanego popiołu i pyłu.

   Eksperci z Dartmouth College w New Hampshire twierdzą, że ciało, które uderzyło w tym miejscu 65 mln lat i wywołało na naszej planecie kataklizm, było najpewniej kometą długookresową. To taka, której obiegnięcie Słońca zajmuje ponad 200 lat.
 Uważa się, że pochodziła z Obłoku Oorta, z chmury lodowych ciał sferycznej w zewnętrznej części Układu Słonecznego. Sądzi się że oddziaływanie wywołane grawitacją dużych planet mogło doprowadzić do wytrącenia komety z Obłoku Oorta i skierowaniu jej z dużą prędkością w kierunku wewnętrznego Układu Słonecznego.
Uderzenie wywołało jedne z największych megatsunami w historii Ziemi, a także wyrzuciło do atmosfery chmurę przegrzanego popiołu i pyłu. Kolosalne fale uderzeniowe mogły wywołać trzęsienia ziemi i wybuchy wulkanów na całej planecie.
 
Inni badacze byli ostrożni co do przypuszczeń duetu z Dartmouth.Dr Gareth Collins, który bada wpływ kraterów w Imperial College w Londynie, wyraził wątpliwości co do tego, czy geochemia może być wykorzystana do dokładnego określenia masy obiektu, który uderzył w Chicxulub.Zasugerował, że część z masy obiektu mogła opaść w pobliżu krateru, a nawet zostać wyrzucona z Ziemi z powrotem w przestrzeń kosmiczną, co może wypaczyć wyniki."Autorzy sugerują, że 75 procent masy pouderzeniowej obiektu jest rozpowszechniona na całym świecie, ale w rzeczywistości ta część może być niższy niż 20 procent." powiedział dla BBC News.

Źródło; MailOnline;  The Daily Mail

Tyrannosaurus zwany Pinokio Rex

Chińscy naukowcy we współpracy ze swoimi brytyjskimi kolegami odnaleźli szczątki niezwykłego dinozaura. Drapieżnik był krewnym Tyrannosaurusa rexa, jednak ma o wiele dłuższy od niego pysk. Właśnie dlatego naukowcy nadali mu pocieszny przydomek Pinokio Rex. 
 
Paleontolodzy zapewniają jednak, że spotkanie z Pinokiem oko w oko raczej nie było zabawne.
- Był równie krwiożerczy i niebezpieczny co pozostałe tyranozaury, a może nawet bardziej. Sądzimy, że mógł być nawet szybszy i zwinniejszy niż jego krewni - mówi jeden z odkrywców, dr Steve Brusatte z Uniwersytetu w Edynburgu.

Drapieżnik, nazwany oficjalnie Qianzhousaurus sinensis, żył 66 mln lat temu, krótko przed końcem ery dinozaurów. Liczył sobie 9 metrów długości i ważył prawie tonę. Zdaniem naukowców, dinozaur polował na mniejsze stworzenia, tj. jaszczurki czy opierzone dinozaury.

 Zamieszkiwał na obszarze współczesnej Azji. Tam też został odkryty, naukowcy wykopali szkielet na terenie budowy w południowych Chinach.

 - Jego paszcza była o 35 proc. dłuższa niż pyski pozostałych dinozaurów. Jego nos był długi i smukły, zwieńczony rzędem rogów na samej górze. Musiał wzbudzać przerażenie swoich ofiar - mówi dr Brusatte.

Prof Junchang Lu i dr Steve Brusatte w miejscu odkrycia.

Qianzhousaurus sinensis miał długie, wąskie zęby, podczas gdy T. rex miał grube zęby i potężne, głęboko osadzone szczęki.

 Badacze już wcześniej podejrzewali jego istnienie, ale nigdy wcześniej nie udało im się wykopać szczątków dorosłego osobnika, który potwierdziłby ich przypuszczenia o długim nosie i nowym gatunku.






 Qianzhousaurus sinensis należy do tej samej rodziny co Tyrannosaurus rex - Tyrannosauriadae.
Oba gatunki tyranozaurów egzystowały obok siebie, ale nie byłby bezpośrednimi konkurentami, jako że prawdopodobnie polował inną ofiarę.
Według naukowców, Qianzhousaurus sinensis mierzy około 9 m od pyska do ogona, i miał wydłużoną czaszkę, dłuższe zęby w porównaniu do bardziej potężnych szczęk, i grubszych zębów innych Tyrannosaurów. Odkrycie Qianzhousaurus doprowadziły do stworzenia nowej gałęzi rodziny tyranozaurów składających się z  Q. sinensis o długim pysku i dwóch innych gatunków. Tą podrodzinę nazwano Alioramini. 

"To jest inny gatunek tyranozaura," powiedział Dr Steve Brusatte z Uniwersytetu w Edynburgu Szkoła Nauk o Ziemi, współautor artykułu opublikowanego w czasopiśmie Nature Communications.
 

 

"Ma znajomy uśmiech jak Tyrannosaurus rex, ale jego pysk był znacznie dłuższy i miał rząd rogów na nosie. To może wyglądałoby trochę komicznie w porównaniu z innymi tyranozaurami, ale możliwe że był  trochę szybszy i zwinniejszy. "

Stegozaur - Zadaszony jaszczur

Jest chyba najbardziej rozpoznawalnym z dinozaurów. Dźwigający potężne płyty na grzbiecie, uzbrojony w kolczasty niczym wekiera ogon, ten kroczący czołg dzięki swemu nietuzinkowemu wyglądowi stał się swoistą ikoną. Stegozaur.

Stegozaur - z greckiego Stegosaurus, od słów στέγος- (stegos- – „dach”) i σαῦρος (-sauros – „jaszczur”)- jest rodzajem dinozaura ptasiomiednicznego żyjącego  na terenach dzisiejszej zachodniej Ameryki Północnej oraz terenach obecnej zachodniej Europy. W 2006 jego szczątki znaleziono w Portugalii, której teren wówczas był wyspą. Żyły w późnej jurze (późny kimeryd - wczesny tyton), mniej więcej 150 a 145 milionów lat temu.

Stegozaur jest charakterystyczny dzięki swym potężnym kostnym płytom umieszczonym w dwóch szeregach na grzbiecie. Othniel Charles Marsh, który wykopał go i opisał jako pierwszy w 1877 roku, nadał mu nazwę „jaszczur z dachem”, ponieważ początkowo sądził, że charakterystyczne płyty, które pokrywają grzbiet tego gada leżały płasko. Dopiero późniejsze badania wykazały, że znajdowały się one w położeniu prawie poziomym.
 Płyty te tworzyły dwa rzędy, które były względem siebie przesunięte, czyli gdyby spojrzeć na stegozaura z boku nie było widać między nimi przerw, a tworzyłyby zwarty szereg. Ich funkcja nie jest do końca znana. Mogły one służyć do ochrony przed drapieżnikami, jednakże nie osłaniały boków stegozaura. Możliwe, że pełniły funkcję termoregulacji, gdy płyty były skierowane w stronę słońca, energia słoneczna padająca na nie mogła powodować szybsze ogrzewanie się ciała. Natomiast gdy stegozaur ustawiał się równolegle do padających promieni słońca płyty oddawały ciepło, a organizm się ochładzał. Mogły także pozornie powiększać rozmiary zwierzęcia w celu wywarcia większego wrażenia na przeciwniku, partnerze lub drapieżniku.

 Do obrony stegozaurowi mogły służyć dwie pary kolców umieszczonych na końcu jego ogona. Kolce te mogły dochodzić do 1 m długości.
Gad był stosunkowo duży, cechował się charakterystyczną posturą, silnie zaokrąglonym grzbietem, krótkimi przednimi łapami, głową leżącą nisko nad podłożem i usztywnionym ogonem trzymanym wysoko w powietrzu. Dorastał do 9 metrów długości, 4 metrów wysokości (razem z płytami na grzbiecie) i mógł ważyć 2,5 tony. Głowę miał niewielką, ułożoną nisko nad ziemią i zakończoną długim pyskiem z bezzębnym dziobem, dopiero w tylnej części szczęki mieściły się drobne zęby. Posiadał bardzo mały mózg, przez co początkowo uważano, że w okolicach miednicy mógł znajdować się drugi mózg, obecnie wiemy, że jest to nieprawdą Niewyjaśnioną do dzisiaj zagadką u stegozaurów jest pokaźna komora przez którą przebiegał rdzeń kręgowy w okolicy biodra.
 Miał znacznie dłuższe tylne nogi od przednich. Na końcu ogona znajdowały się długie (do 1 metra) kolce.      

Stegozaury były roślinożerne. Najprawdopodobniej żywiły się niskimi roślinami, na co wskazuje charakterystyczna, niska pozycja głowy, oraz brak przednich zębów i obecność w ich miejscu rogowego dzioba. Małe, trójkątne i płaskie zęby znajdujące się w tylnej części szczęki, wskazują, że zwierzę miażdżyło pokarm. Stworzenie prawdopodobnie miało mięsiste struktury przypominające policzki, w których mieściła się przeżuwana żywność.
W porównaniu z rozmiarami ciała puszka mózgowa stegozaura była mała, a uzyskanie odlewu jamy czaszki dostarczyło informacji, że zwierzę ważące 4,5 ton mogło dysponować mózgiem o masie 80 g.

Stegosaurus był pierwszym nazwanym rodzajem w rodzinie stegozaurów. Stanowi też rodzaj typowy tej rodziny, biorącej od niego swą nazwę i będącą jedną z dwóch rodzin infrarzędu stegozaurów, obejmującego także huajangozaury . Infrarząd ten należy do tyreoforów , podrzędu uzbrojonych dinozaurów, który zawiera też bardziej zaawansowaną grupę ankylozaurów. Klad Stegosauria tworzyły zwierzęta podobne do siebie z wyglądu i postury, a różniące się głównie kształtem swych płyt i ułożeniem kolców. Najbliżsi krewni stegozaura to chiński wuerhozaur i wschodnioafrykański kentrozaur.

Zrekonstruowany szkielet Stegozaura.

Pochodzenie stegozaura nie jest pewne. Znaleziono nieliczne tylko pozostałości bazalnych stegozaurów i ich przodków. Niedawno wykazano obecność przedstawicieli rodziny w dolnej formacji Morrison, powstałej miliony lat przed pojawieniem się rodzaju. Odkryto wtedy hesperozaura z wczesnego kimerydu . Najwcześniejszy przedstawiciel rodziny leksowizaur z angielskiej i francuskiej formacji Oxford Clay pochodził natomiast ze środkowego keloweju.
Wcześniejszy i bardziej bazalny huajangozaur ze środkowo jurajskich  Chin żyjący około 165 milionów lat temu wyprzedza stegozaura o 20 milionów lat, uważa się go nieraz za jedynego przedstawiciela Huayangosauridae. Jeszcze wcześniejszy scelidozaur  z wczesnojurajskiej Angli sprzed około 190 milionów lat wykazuje zaś cechy zarówno stegozaurów, jak i dinozaurów pancernych. Inny niewielki gad, emauzaur z Niemiec, poruszał się na czterech łapach, zaś jeszcze wcześniejszy pochodzący z Arizony w USA skutellozaur był częściowo dwunożny. Te niewielkie ptasiomiedniczne o skromnym uzbrojeniu były blisko spokrewnione z bezpośrednim przodkiem stegozaurów i ankylozaurów. Odciski pozostawione prawdopodobnie przez wczesnego dinozaura pancernego sprzed 195 milionów lat znaleziono we Francji.

Znane gatunki:
-Stegosaurus stenops (zadaszony jaszczur o wąskiej twarzy) to najlepiej poznany z gatunków stegozaura, głównie z powodu szczątków obejmujących wśród co najmniej 50 szkieletów, w tym co najmniej jeden kompletny o zachowanych stawach. Zauropsyd miał duże, szerokie płyty i cztery kolce na ogonie. Był krótszy, niż S. armatus, mierząc 7 m długości.
- Stegosaurus longispinus (zadaszony jaszczur długokolcy), nazwany tak przez Gilmore'a  i znany z jednego niepełnego szkieletu z formacji Morrison z Wyoming. Cechował się zestawem czterech niezwykle długich kolców. Jak S. stenops, dorastał długości 7 m.
-Stegosaurus armatus (zadaszony jaszczur uzbrojony), to pierwszy znaleziony gatunek, znany z dwóch niepełnych szkieletów, dwóch niepełnych czaszek i co najmniej trzydziestu fragmentarycznych osobników. Jego ogon wieńczyły cztery horyzontalnie ułożone kolce, pokrywały go względnie małe płyty. Mierząc 9 m, był największym gatunkiem swego rodzaju.

Daspletozaur - starszy przodek T.Rexa.

     Słysząc nazwę - Tyranozaur, większość z nas od razu kojarzy ją z potężnym i przerażającym królem jaszczurów jakim był Tyranozaurus Rex. I choć on właśnie jest najlepiej rozpoznawalnym dinozaurem drapieżnym (choćby po oskarowej roli w "Parku Jurajskim", czy częstych publikacjach prasowych jego zacnej postury) to w swojej rodzinie nie jest jedynym przerażającym gadem. Równie morderczym był jego przodek z rodu - Daspletozaur.

    Daspletozaur (Daspletosaurus - co oznacza "straszny jaszczur") był  teropodem z rodziny tyranozaurów ( Tyrannosauridae), żyjącym w późnej kredzie, około 80-72 mln lat temu. Jego miejscem występowania były tereny dzisiejszej Ameryki Północnej. Swoją budową przypominał Tyranozaura, co według paleontologów może świadczyć, że był jego bezpośrednim przodkiem. Odkryto wiele jego potencjalnych gatunków na terenie Alberty, Montany i Nowego Meksyku, ale albo jeszcze ich nie opisano , albo uznano je za nieważne. Daspletozaur obejmuje najwięcej gatunków ze wszystkich tyranozauroidów.

Daspletosaurus torosus

    Daspletozaur podobnie jak inne tyranozaury był dwunożnym drapieżnikiem uzbrojonym w dziesiątki ostrych zębów. Polując opierał się głównie na doskonałym węchu, ale miał także dobrze rozwinięty zmysł słuchu i wzroku. W 2009 roku naukowcy poddali czaszkę daspletozaura tomografii komputerowej. Wyniki badań pozwoliły wnioskować, że ośrodek węchu był najlepiej rozwinięty wśród wszystkich dinozaurów, co zapewniało mu wielką przewagę podczas polowań. Choć jak reszta tyranozaurów obdarzony był krótkimi przednimi łapami, nie wpływały one na skuteczność podczas polowań. Masywna, wielka czaszka i silny, muskularny kark , oraz oczy skierowane ku przodowi , aby mógł śledzić swą zdobycz były kluczem do sukcesu  daspletozaura. Uważa się, że posiadał jeden z najsilniejszych uścisków szczęki.

Czaszka z Museum of the Rockies w Montanie.

 Na dietę daspletozaura składały się hadrozaury i ceratopsy, małe ornitopody  pachycefalozaury, ornitomimy, terizinozaury i być może ankylozaury. Nie gardził także padliną. Najprawdopodobniej polował w stadach. Na niektórych obszarach współistniały z innym tyranozaurami, jakimi były Gorgozaury. 

 Dorosłe osobniki daspletozaurów mierzyły od pyska do ogona około 8-9 m, więc nie były największymi przedstawicielami swojej rodziny. Ich waga, w zależności od źródeł informacyjnych, wahała się między 1,8 t a 3,8 t.  Jego masywna, mierząca około 1 m czaszka, odciążana była dużymi otworami.
 Dorosły daspletozaur miał ok. sześciu tuzinów ostrych zębów, owalnych w przekroju poprzecznym. W odróżnieniu od innych zębów, te znajdującego się obok kości przysiecznej na końcu szczęki miały w przekroju poprzecznym kształt zagiętej litery „D”. Różnice między poszczególnymi zębami szczęk występują także u innych tyranozauroidów. Cechami charakterystycznymi daspletozaura, pozwalającymi odróżnić go od innych tyranozaurów są: nierówna powierzchnia szczęki górnej, wyraźne grzebienie nad oczodołami i na kości jarzmowej.

 Mimo , iż posiadał on krótkie przednie kończyny, wyposażone tylko w dwa palce każda, i tak były one proporcjonalnie najdłuższe w stosunku do ciała ze wszystkich przedstawicieli swojej rodziny.
 Daspletozaur poruszał się na dwóch silnych pięciopalczastych kończynach. Środek ciężkości  znajdował się nad biodrami. Potężna czaszka była umieszczona na krótkiej wygiętej w kształt litery „S” szyi. Ciężar ciała równoważył długi ogon.

Gatunki:
Daspletosaurus torosus Russel 1970

D. torosus (Russel, 1970)
D. sp. (Currie i inni, 2003)
D.? sp. indet. (Carr, 1999)
D.? sp. (Langston, Standhardt & Stevens, 1989)
D.? sp. (Carr & Williamson, 2000)
D.? sp. indet. (Demar & Breithaupt, 2006)
D.? sp. indet. (Sullivan, 2006)
D. sp. (Carr, 1999)
D. sp. (Horner i inni, 1992)
D.? sp. (Lehman i Carpenter, 1990; Carr i Williamson, 2000) = Bistahieversor sealeyi Carr i Williamson, 2010

Źródła: Wikipedia, Wolna Encyklopedia; Wikipedia, the Free Encyclopedia; zbiory własne